Kentekening en snelheidsverhoging

In Nederland valt de regelgeving voor (land)bouwvoertuigen onder de Wegenverkeerswet 1994 en sinds 1995 mogen (land)bouwvoertuigen op de openbare weg rijden ongeacht het gebruiksdoel. Daarvoor mocht dat alleen voor agrarische doeleinden. Volgens de wet- en regelgeving, vóór de wetswijziging van 1 januari 2021, geldt het volgende voor land- en bosbouwtrekkers (LBT’s) en de motorrijtuigen met een beperkte snelheid (MMBS’en) op de openbare weg:

  • De maximum snelheid die de voertuigen mogen rijden is 25 km/u.

  • Er is geen kentekening van landbouwvoertuigen nodig (uniek in Europa), m.u.v. grensgebieden.

  • Er is geen periodieke keuring (APK) nodig.

  • Bestuurders dienen sinds 1 juli 2015 in het bezit te zijn van een tractorrijbewijs (T-rijbewijs).

  • Per 1 januari 2016: goedkeuringsplicht van en het markttoezicht op LBT's (verordening (EU) nr. 167/2013).

  • Er gelden permanente gebruikseisen en (technische) eisen (m.b.t. remmen, verlichting, spiegels, massa, aslasten en maximale afmetingen). Er gelden richtlijnen voor de remvertraging van (land)bouwvoertuigen. Bij een maximale constructiesnelheid van 30km/u, moet de remvertraging minimaal 2,4m/s2 zijn. Bij een maximale constructiesnelheid van meer dan 30km/u moet dit minimaal 3,1m/s2 zijn. Daarnaast kunnen ontheffingen worden verleend voor (land)bouwvoertuigen m.b.t. gewicht, breedte en lengte. Zo kunnen wegbeheerders voor voertuigen die breder zijn dan 3 meter een mandaat verstrekken aan RDW voor voertuigen met een breedte tot 3,5 meter. Enkele keren worden speciale ontheffingen verleend tot 4 meter. Hierdoor kunnen die voertuigen toch op bepaalde wegen rijden.

  • Grensverkeerkenteken: in de grensgebieden van Nederland voeren (land)bouwvoertuigen wel een kenteken, omdat dit in de ons omringende landen verplicht is. Dit betekent dat als (land)bouwvoertuigen de grens passeren, de voertuigen een kenteken moeten voeren.

  • De wet is tot stand gekomen na een langdurig proces waarbij het voldoen aan Europese regelgeving, verkeersveiligheid, de belangen van de sector en de uitvoerbaarheid een rol hebben gespeeld.

  • In september 2014 hebben de (land)bouworganisaties CUMELA Nederland, LTO Nederland, Fedecom, Bouwend Nederland en BMWT aan minister Schultz van Haegen (Ministerie van Infrastructuur en Milieu) een gezamenlijk advies gepresenteerd voor de invoering van een kentekenplicht voor tractoren, MMBS’en en (landbouw)aanhangwagens. Dit advies komt voort uit de motie Kuiken[1] (kentekenplicht voor tractoren op de openbare weg) en de motie de Rouwe[2] (invoering snelheidsverhoging tot 40 km/u). Aanvullend op het advies hebben de organisaties zich ingezet voor een integrale benadering van de verkeersveiligheid van landbouwvoertuigen[3]. De minister heeft in oktober 2014 door middel van een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat zij er voor kiest om alle landbouwvoertuigen en MMBS’en te gaan kentekenen. Dit voorstel is echter in december 2016 verworpen. In 2017 heeft de Minister van Infrastructuur en Milieu in een kamerbrief aangekondigd dat het eerder afgewezen wetsvoorstel opnieuw in te dienen[4].

  • Op 19 mei 2020 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna WVW 1994). Met het wetsvoorstel wordt tevens de basis gelegd voor de door de Tweede Kamer gewenste snelheidsverhoging voor LBT’s en een betere toegang tot gebiedsontsluitingswegen en rondwegen. Ook wordt een eind gemaakt aan de mogelijkheid om gekentekende voertuigen naar landbouw- of bosbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid om te zetten.

  • 1 Kamerstukken II 2012/13, 29398, nr. 356, 13 februari 2013
  • 2 Kamerstukken II 2013/14, 33750 XII, nr. 36, 6 november 2013
  • 3 Dit betreft in de vorm van communicatie en voorlichting, het ontwikkelen van een privaat systeem voor het certificeren van voertuigen en afleveringsvoorwaarden voor nieuwe trekkers en landhouwvoertuigen, zodat ze bij aflevering voldoen aan de wettelijke eisen met betrekking tot de verkeersveiligheid (CUMELA, 2014)
  • 4 Kamerbrief d.d. 1 juni 2017 van de minister van I&M inzake de APK-plicht voor snelle tractoren

Op 20 mei 2020 is de wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna Wvw 1994) gepubliceerd (STB-2020-167). Het betreft de invoering van registratie- en kentekenplicht voor landbouw- en bosbouwtrekkers, motorvoertuigen met beperkte snelheid, mobiele machines en aanhangwagens die uitsluitend bestemd zijn om daardoor te worden voortbewogen. Met het wetsvoorstel wordt tevens de basis gelegd voor de door de Tweede Kamer gewenste snelheidsverhoging voor LBT’s en een betere toegang tot gebiedsontsluitingswegen en rondwegen.

De wet is tot stand gekomen na een langdurig proces waarbij het voldoen aan Europese regelgeving, verkeersveiligheid, de belangen van de sector en de uitvoerbaarheid een rol hebben gespeeld.

Het wetsvoorstel is tot stand gekomen in afstemming met een brede klankbordgroep met daarin brancheverenigingen (RAI Vereniging, LTO Nederland, Cumela, Fedecom, FEHAC, Bouwend Nederland, Fehamec, TLN, Evofenedex, BMWT), handhavers (OM en Politie), wegbeheerders (IPO, VNG, UvW) en maatschappelijke organisaties (Fietsersbond en SWOV). Er is hierbij nog nader overleg gevoerd met LTO Nederland, Cumela, Fedecom, IPO en VNG. Deze partijen hebben schriftelijk laten weten akkoord te zijn met de inhoud van het wetsvoorstel.

Het betreft de volgende wijzigingen op de wegenverkeerswet van 1994 (zie ook memorie van toelichting):

  • Registratie van landbouw- en bosbouwvoertuigen (LBT's), MMBS’en en Mobiele Machines (MM's). Voor bestaande voertuigen geldt een conversieperiode van 12 maanden (1 januari 2021 t/m 31 december 2021). Bestaande LBT’s waarvan de maximumconstructiesnelheid niet meer dan 25 kilometer per uur bedraagt, hoeven niet te worden geregistreerd, maar moeten voor gebruik op de openbare weg worden voorzien van een witte volgplaat. 

  • Voor voertuigen die niet op de openbare weg komen, geldt geen apk-, registratie en kentekenplicht. Ook wordt een aantal voertuigen uitgezonderd, omdat ze zijn uitgezonderd van de rijbewijsplicht vanwege de medische geschiktheid van een groot gedeelte van de bestuurders. Bovendien zijn enkele specifieke voertuigen, die zeer sporadisch gebruikmaken van de weg en nauwelijks in aanraking komen met het overige, reguliere verkeer, uitgezonderd.

  • De bestaande systematiek voor goedkeuring, toelating tot de weg, inschrijving, tenaamstelling, kentekening, modificatie en uitschrijving wordt ook toegepast op LBT’s, MM’s en LBTA’s. 

  • Voor kentekening van het bestaande wagenpark geldt een overgangsregeling. Deze overgangstermijn stopt op 31-12-2024: alle voertuigen die op de openbare weg willen, hebben dan een kentekenplaat nodig. Voor deze overgangstermijn is het voeren van een eigen kentekenplaats vrijwillig, met uitzondering van de volgende gevallen:

      • Het betreft een LBT waarvoor de apk-plicht geldt;

      • Met het voertuig wordt harder dan 25 km/u gereden;

      • Het voertuig is ontheffingplichtig, omdat het zonder ontheffing niet is toegelaten tot de weg (ongeacht de maximumconstructiesnelheid), omdat het bijvoorbeeld te lang of te breed is.

  • Nieuwe voertuigen krijgen meteen een kentekenverplichting.

  • Overgangstermijn stopt op 31-12-2024: alle voertuigen die op de openbare weg willen, hebben dan een kentekenplaat nodig.

    • APK-plicht zal gelden voor voertuigen met maximumconstructiesnelheid hoger dan 40km/u. Dit is afhankelijk van het gebruik van het voertuig. Overeenkomstig de APK-richtlijn is er een uitzondering voor landbouw- of bosbouwtrekkers op wielen die worden gebruikt voor landbouw-, tuinbouw-, bosbouw-, veeteelt- of visserijdoeleinden en die hoofdzakelijk rijden op het terrein waar zulke activiteiten plaatsvinden, met inbegrip van landwegen, bospaden of akkers.

  • RDW gaat op termijn een loket inrichten voor centrale ontheffingverlening van breedte-, lengte-, hoogte- of maximummassa-eisen aan tractoren en landbouwaanhangwagens, zodat die toegelaten kunnen worden tot bepaalde wegen. Ontheffingverlening zal alleen plaatsvinden op basis van kenteken. Dit wordt via een ander wetsvoorstel geregeld.

  • Wegbeheerders streven een “ja, tenzij” beleid na: in principe worden de wegen vrijgegeven behalve als er redenen zijn vanuit het oogpunt van - in ieder geval - verkeersveiligheid om dat niet te doen.

  • Bij wijziging van het toelatingsbeleid is aanpassing van bebording noodzakelijk. Conform CROW kennisproduct ‘Land- en bosbouwverkeer’ wordt met de combinatie C9 met onderbord, de weg opengesteld voor landbouw- en bosbouwtrekkers, motorrijtuigen met beperkte snelheid en mobiele machines die harder mogen dan 25 km/h. Brommobielen worden hier dan geweerd.